1. Fazla Mesai Alacağı Neden Bu Kadar Önemli?

Türkiye’de işçilerin karşılaştığı en yaygın sorunlardan biri fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesidir. Birçok çalışan, aylarca hatta yıllarca haftalık 45 saatin üzerinde çalışmakta ancak karşılığını tam olarak alamamaktadır.

Canlı Destek

2025 yılı itibariyle en çok açılan işçilik davaları sıralaması:

1. Kıdem tazminatı
2. Fazla mesai alacağı davası
3. İhbar tazminatı
4. İşe iade davası
5. Yıllık izin ücreti

Dolayısıyla fazla mesai alacağı, işçi haklarının merkezinde yer alır.

Bu yazımız işçilik davalarıyla ilgilenen herkes, özellikle de:

• işçiler,
• işverenler,
• insan kaynakları yöneticileri,
• avukatlar,
• hukuk öğrencileri için bilgi niteliğinde hazırlanmıştır.

---

2. Fazla Mesai Nedir? (4857 Sayılı İş Kanunu m.41)

4857 Sayılı İş Kanunu’na göre:

Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışmadır (fazla mesaidir).

Eğer işyerinde haftalık çalışma süresi sözleşme ile 45 saatin altında belirlenmişse:

O sınırı aşan her çalışma “fazla sürelerle çalışma” sayılır.

Örnek:
Sözleşmede 40 saat yazıyor → 40–45 saat arası “fazla sürelerle çalışma”, 45 saat üzeri “fazla çalışma”dır.

Her iki durumda da işçi ek ücret almaya hak kazanır.

---

3. Fazla Mesainin Hukuki Tanımı

Fazla mesai =
İşçinin haftalık 45 saatin üzerinde yaptığı, işverenin talimatıyla gerçekleşen, kayıt altına alınmış veya tanıkla ispatlanan çalışma süresidir.

Yargıtay’a göre fazla mesainin üç temel şartı vardır:

1️⃣ İşçinin işveren talimatıyla çalışıyor olması
2️⃣ Haftalık 45 saatin aşılması
3️⃣ Çalışmanın ispatlanabilir olması

---

4. Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu m.41 gereği fazla mesai ücreti:

Normal saatlik ücret × 1.5 (yüzde 50 zamlı)

olarak ödenir.

Örnek:
Brüt maaş: 30.000 TL
Aylık çalışma süresi: 225 saat
Saatlik ücret: 30.000 / 225 = 133,33 TL

Fazla mesai ücreti:
133,33 × 1.5 = 200 TL

Eğer işçi ayda 20 saat fazla mesai yaptıysa:

200 × 20 = 4.000 TL

---

5. Fazla Mesai Ücretinin Ödenmesi İçin Gerekli Şartlar

Yargıtay’a göre fazla mesainin ispatı için işçi:

• puantaj,
• giriş çıkış kayıtları,
• vardiya çizelgeleri,
• e-postalar,
• WhatsApp yazışmaları,
• kamera kayıtları,
• tanık beyanları

kullanabilir.

En güçlü deliller:

1. Puantaj
2. SGK kayıtları
3. Bordro
4. Turnike kayıtları
5. Tanık beyanları

---

6. Fazla Mesai Yaptığını Kim İspatlamak Zorunda?

✔ İşçi → fazla mesai yaptığını ispatlar.

✔ İşveren → fazla mesainin karşılığını ödediğini ispatlar.

Bu ayrım önemlidir.

---

7. Fazla Mesai Ücreti Bordroda Görünüyorsa Ne Olur?

Bordroda “fazla mesai ücreti” yazıyorsa ve işçi bordroyu imzaladıysa:

• işçi, “ben fazla mesai yaptım ama ödenmedi” demesi yeterli olmayıp kanıtlaması gerekmektedir.
• ancak bordro ihtirazi kayıtla imzalanmışsa işçi lehine bir durum oluşur.

İhtirazi kayıt örneği:

“Fazla mesai alacağım tam ödenmemiştir. Haklarım saklıdır.”

---

8. İşçinin Her Gün Aynı Saate Çıkması Fazla Mesaiyi İspatlar mı?

Yargıtay’ın yüzlerce kararına göre:

İşçinin her gün mesai bitiminden sonra çalışmış olması, fazla mesai karinesidir.

Özellikle güvenlik, depo, vardiya çalışanlarında sık görülür.

---

9. İş Sözleşmesinde “Fazla Mesai Ücreti Ücrete Dahildir (Fazla Çalışma Ücreti)” Yazıyorsa Ne Olur?

En çok sorulan sorulardan biridir.

Yargıtay’ın cevabı nettir:

Bu hüküm geçersizdir.

İş Kanunu’na göre fazla mesai ücreti ücrete dahil edilemez.
Sözleşmeye yazsa bile işveren ödemek zorundadır.

---

10. 45 Saat Haftalık Çalışma Üstü Çalışma Nasıl Belirlenir?

Örnek çalışma programı:

Gün	Çalışma Saati
Pazartesi	08:00–18:00 (10 saat)
Salı	08:00–18:00 (10 saat)
Çarşamba	08:00–18:00 (10 saat)
Perşembe	08:00–18:00 (10 saat)
Cuma	08:00–18:00 (10 saat)

Toplam: 50 saat ancak ara dinlenmeler bu süreden düşülür. 45 saati aşan kısım fazla mesai olur.

---

11. Gece Çalışması ve Fazla Mesai

Yargıtay’a göre gece çalışması:

• 7.5 saati aşamaz.
• Aşarsa → fazla mesai sayılır.

Örnek:
22:00–07:00 (9 saat) çalışan güvenlik görevlisinin:

• 7.5 saat normal çalışma
• 1.5 saat fazla mesai

kabul edilir.

---

12. Ulusal Bayram – Genel Tatil Günlerinde Çalışma (UBGT)

İşçi bayram veya resmi tatilde çalışıyorsa:

Günlük ücretinin 1 katı fazla ödenir.

Bu ücret fazla mesaiyle karıştırılmamalıdır.

Örnek:
Günlük brüt ücret 1.000 TL ise UBGT çalışması → 1.000 TL ek ücret doğurur.

---

13. Fazla Mesai ile Hafta Tatili Karıştırılır mı?

Hayır.

Hafta tatili ücreti → haftanın 7. günü için ödenen ücrettir.

İşçi Pazar günü çalışıyorsa:

1. Hafta tatili ücreti (ödenmelidir)

---

14. Yıllık İzin, Hastalık Raporu, Ücretsiz İzin Günleri Mesaiye Dahil mi?

Hayır.

• Yıllık izin
• Hastalık raporu
• Ücretsiz izin
• Doğum izni olan günler mesai hesabına katılmaz.

---

15. Fazla Mesai Yazılı Talimat Zorunluluğu

Bazı işverenler sözlü talimat veriyor.
Yargıtay’a göre:

Sözlü talimat da yeterlidir.

İşçinin fazla mesai yaptığı sabitse → işveren bunu bildiği kabul edilir.

---

16. Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Hangi Hakları Doğurur?

İşçi:

• fazla mesai alacağı,
• UBGT ücreti,
• hafta tatili ücreti,
• yıllık izin ücreti,
• kıdem tazminatı (ücret ödenmediği için m.24/II-e)
• durumlar oluşmuşsa kötü niyet tazminatı

talep edebilir.

---

17. Fazla Mesai Zamanaşımı (5 Yıl)

Fazla mesai alacağı için zamanaşımı süresi:

5 yıldır.

İşçi, işten ayrıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açmalıdır.

---

18. Fazla Mesai Davasında Arabuluculuk Zorunlu mu?

Evet.

7036 sayılı Kanun gereği:

1️⃣ Arabulucuya başvuru
2️⃣ Anlaşma yoksa dava açma

zorunludur.

---

19. Fazla Mesai Davasında En Çok Yapılan Hatalar

✔ Bordroyu ihtirazi kayıtsız imzalamak

✔ Fazla mesai saatlerini yanlış hesaplamak

✔ Tanık göstermemek

✔ SGK kayıtlarını kontrol etmemek

✔ WhatsApp–mail delillerini sunmamak

---

20. Fazla Mesai Alacaklarının Faizi

İşçilik alacağı olduğu için:

faiz uygulanır.

21. Fazla Mesai Ücretinin Hesaplanmasında Kullanılan Temel Formül

Fazla mesai hesabını anlamanın en kolay yolu şu formüldür.

📌 Saatlik ücret = (Aylık brüt ücret / 225 saat)

Türkiye’de ortalama bir işçinin aylık çalışma süresi 225 saat kabul edilir.

Daha sonra:

📌 Fazla mesai saatlik ücreti = saatlik ücret × 1.5

(%50 zamlı ödeme)

Ay sonunda:

📌 Fazla mesai alacağı = fazla mesai saat sayısı × zamlı saatlik ücret

---

22. Giydirilmiş Ücret ile Hesaplama

Yargıtay’a göre fazla mesai hesabında işçinin gerçek, giydirilmiş ücreti esas alınmalıdır.

Giydirilmiş ücret =
✔ brüt maaş
✔ yol
✔ yemek
✔ düzenli prim
✔ düzenli sosyal yardımlar

Birçok işveren fazla mesaiyi sadece çıplak maaş üzerinden hesaplıyor → Bu hatalıdır.

---

23. Örnek Fazla Mesai Hesaplamaları (Detaylı)

📌 Örnek 1 – Sabit Maaşlı Bir Çalışan

• Brüt maaş: 30.000 TL
• Yol + yemek: 3.000 TL
• Giydirilmiş ücret: 33.000 TL

1) Saatlik Ücret

33.000 / 225 = 146.66 TL

2) Fazla Mesai Saatlik Ücret

146.66 × 1.5 = 219.99 TL

3) Aylık Fazla Mesai (20 saat)

20 × 219.99 = 4.399 TL

---

📌 Örnek 2 – Market Çalışanı (Ayda 40 saat fazla mesai)

• Giydirilmiş ücret: 22.000 TL
  Saatlik ücret: 22.000 / 225 = 97.77 TL
  Zamlı fazla mesai: 97.77 × 1.5 = 146.66 TL

Aylık:
40 × 146.66 = 5.866 TL
Yıllık:
5.866 × 12 = 70.392 TL

Dava sonucunda:
➡ 5 yıllık talep hakkı = 351.960 TL + faiz

Bu, gerçek işçilik davalarında sıkça karşılaştığımız büyük rakamlardır.

---

📌 Örnek 3 – Güvenlik Görevlisi (Gece Çalışması + 12/24)

Güvenlik sektöründe hesaplama her zaman Yargıtay içtihatlarına göre yapılır.

Gece çalışması Yargıtay’a göre 7.5 saati aşamaz.

Örnek vardiya:
18:00–06:00 (12 saat)

12 – 7.5 = 4.5 saat fazla mesai

Ayda 15 vardiya çalışan bir güvenlik görevlisi:
4.5 × 15 = 67.5 saat fazla mesai

Zamlı ücret:
120 TL saatlik ücret × 1.5 = 180 TL

67.5 × 180 = 12.150 TL / ay

Bu sadece fazla mesai ücretidir.
UBGT + hafta tatili eklenince tutar daha da artar.

---

24. Sektör Bazlı Fazla Mesai Örnekleri

---

1) Market Çalışanları – En Çok Fazla Mesai Yapılan Sektörlerden

Marketlerde genelde:

• haftada 6 gün
• günlük 10–12 saat
• resmi tatillerde çalışma
• Pazar günlerinde çalışma

sık görülür.

Bu nedenle market çalışanları çok yüksek fazla mesai alacağına sahip olabilir.

---

2) Kargo / Lojistik Sektörü

Kargo çalışanlarının çalışma kayıtları:

• el terminalleri,
• araç GPS hareket kayıtları,
• teslim saatleri

gibi delillerle kolaylıkla ispatlanır.

Yargıtay bu delilleri çok güçlü kabul eder.

---

3) Güvenlik Görevlileri

Gece çalışması + 12/24 sisteminden dolayı:

✔ her vardiyada 4.5 saat fazla mesai oluşur
✔ 30 gün içinde en az 10–15 vardiya yapılır
✔ yıllık alacak çok büyüktür

Güvenlikte fazla mesai davaları çok hızlı kazanılır, çünkü Yargıtay’ın yerleşik içtihadı nettir.

---

4) Fabrika / Üretim İşçileri

Turnike kayıtları + vardiya listeleri delil olarak çok güçlüdür.

---

5) Ofis Çalışanları – En Çok Hata Burada Yapılıyor

Birçok ofis çalışanı:

“Ben memur gibiyim, fazla mesai alamam”

diye sanıyor.
Yanlış.

45 saati aşan her süre → fazla mesai.
Şirket “maaşa dahildir” yazsa bile geçersizdir.

---

25. Gece Çalışmasında Fazla Mesai (Yargıtay 2024–2025)

Yargıtay’ın açık kriterleri:

✔ Gece çalışması günlük 7.5 saati aşamaz

✔ Aşarsa fazla mesai sayılır

✔ İşveren “gece vardiyası ama mola verdik” diyerek süreyi azaltamaz

✔ Uyku odası olması fazla mesaiyi ortadan kaldırmaz

✔ Gece vardiyasındaki 3 saatlik mola tam kesinti değildir

---

26. Fazla Mesai – Ulusal Bayram – Hafta Tatili İlişkisi

Bu üç kavram ciddi şekilde karıştırılıyor.

Aşağıdaki tablo okuyucular için mükemmel bir açıklayıcı veri sağlar:

Çalışma Türü	Ek Ücret	Yasal Dayanak
Fazla Mesai	%50 zamlı	İşK m.41
UBGT	%100 (1 yevmiye)	İşK m.47
Hafta Tatili	%100	İşK m.46

---

27. Fazla Mesai Yaptırmanın Yasal Şartları

İşveren fazla mesai yaptırabilmek için:

1. İşçinin yazılı onayını almak zorundadır
2. Fazla mesainin yıllık toplamı 270 saati geçemez
3. Ücret mutlaka zamlı ödenir
4. İşçiyi fazla mesai yapmaya zorlamak mobing sayılabilir

⚠️ Not:

Yıllık 270 saat sınırının aşılması fazla mesaiyi geçersiz kılmaz →
Yine ücret ödenir.

Bu sınır idari yaptırım içindir.

---

28. Fazla Mesainin İspatı (EN GÜÇLÜ DELİLLER)

Yargıtay’a göre fazla mesaiyi en iyi ispatlayan deliller:

1) Puantaj

2) Kart basma / turnike kayıtları

3) Kamera kayıtları

4) WhatsApp – Mail – Sistem Log kayıtları

5) Tanık beyanları

6) İşyerinin çalışma düzeni (iş yoğunluğu)

7) Nöbet çizelgeleri

8) Servis kalkış–varış saatleri

---

29. Delil Olmayan Durumlar (İşverenlerin En Çok Yaptığı Savunmalar)

Şunlar fazla mesaiyi tek başına çürütmez:

❌ “Bizde fazla mesai yoktur”
❌ “Bordroya imza attı, kabul etmiş sayılır”
❌ “Kendi isteğiyle çalışıyor”
❌ “Prim veriyoruz, yeterli olur”
❌ “Çalışma saatleri esnektir”

Yargıtay bu savunmaları delil sunulmaması halinde kabul etmez.

---

30. Fazla Mesai Alacağı Davası Açıldığında Ne Olur?

Dava süreci genellikle:

1. Arabuluculuk
2. Dava açılması
3. Tanıklar dinlenir
4. Bilirkişi raporu
5. Mahkeme karar verir

İşveren ödeme yapmazsa → icra takibi başlatılır.

31. Sık Sorulan Sorular

32. Fazla Mesai Davalarında Yargıtay’ın Güncel Yaklaşımı (2023–2025

---

Karar 1 – Puantajların Delil Değeri (2024 Yargıtay)

Yargıtay’a göre puantaj kayıtları:

• işveren tarafından hazırlanmışsa,
• işçinin imzası olmasa bile,
• çalışma düzenini gösteren belge niteliğindedir.

Puantaj + tanık → fazla mesai sabittir.

---

Karar 2 – Bordro “ihtirazi kayıtsız” imzalanmışsa

Bordroda fazla mesai yazıyor ve işçi “ihtirazi kayıtsız” imzaladıysa:

Şartlar oluşmuşsa İşçi daha fazla mesai yapıldığını iddia edemez.

Ama işçi bordroya:

“Haklarım saklıdır”

yazdıysa → İşçi lehinedir.

---

Karar 3 – WhatsApp ve Mail Yazışmaları Delildir (2025 Güncel İÇTİHAT)

Yargıtay 2025 kararı:

WhatsApp mesajları, özellikle “geç kalma”, “sür, devam” gibi işveren talimatları fazla mesainin ispatında kullanılabilir.

Aynı şekilde e-posta saatleri de delildir.

---

Karar 4 – Gece 12/24 Çalışmalarında Fazla Mesai

Güvenlik görevlileri için:

• 12/24 sistemi
• Gece 7.5 saat sınırının aşılması

fazla mesai sayılır.

İşveren “uyku odası var” diyerek sorumluluktan kaçamaz.

---

Karar 5 – Tanık Beyanları Yeterlidir (2023–2024 Kararları)

Tanıklar işçinin:

• haftalık çalışma düzenini
• mesai bitim saatlerini
• yoğun dönemleri

anlatıyorsa fazla mesai sabit kabul edilir.

---

Karar 6 – Performans Baskısı ile Fazla Mesai

Yargıtay’a göre işveren:

“Hedefler tutmadı, akşam da çalış”

diyorsa ve ücret ödemiyorsa → fazla mesai doğar + mobbing sayılabilir.

Bu karar özellikle satış temsilcilerinde çok sık uygulanır.

---

33. Fazla Mesai – Kıdem – İhbar Arasında Karşılaştırmalı Mega Tablo

Hak Türü	Ne Zaman Doğar?	Kim Alır?	Nasıl Hesaplanır?	Yargıtay Yaklaşımı
Fazla Mesai Ücreti	45 saatin üzeri	İşçi	Saatlik × 1.5	Çok sık kabul
UBGT Ücreti	Bayram + resmi tatil	İşçi	Günlük ücret × 1	Ayrı hak
Hafta Tatili	Pazar günü çalışma	İşçi	1 günlük ücret	Çoğu zaman kabul
Kıdem Tazminatı	1 yıl çalışma + haklı sebep	İşçi	Yıllık 30 gün	En katı uygulama
İhbar Tazminatı	İhbarsız fesih	İşçi/İşveren	Giydirilmiş ücret × ihbar süresi	Emredici kural

---

34. Örnek Olay Analizleri

---

🟩 Senaryo 1 – Market Çalışanı (Yüksek Mesai + Tatil Çalışması)

Durum:
Ayda ortalama 60 saat fazla mesai + 2 resmi tatil çalışması.

Hesaplama:
Saatlik zamlı ücret = 120 TL → 60 saat × 120 = 7.200 TL
UBGT = 2 gün × 1.000 TL = 2.000 TL

Toplam:
9.200 TL / ay
110.400 TL / yıl
5 yıl → 552.000 TL + faiz

Bu, gerçek davalarda çok sık çıkan rakamlardır.

---

Senaryo 2 – Ofis Çalışanı “Maaşa Dahil” Hilesi

Sözleşmede:

“Fazla mesai ücrete dahildir”

yazıyor.

Yargıtay:
➡ Geçersiz.
➡ İşçi son 5 yılın tamamını talep edebilir.

---

Senaryo 3 – Güvenlik Görevlisi (12/24 + Gece Mesaisi)

• Ayda 15 gece vardiyası
• Her vardiyada +4.5 saat fazla mesai

4.5 × 15 = 67.5 saat fazla çalışma

Saatlik 150 TL → 1.5 zamlı = 225 TL
67.5 × 225 = 15.187 TL

Bu sadece 1 ay.
Yıllık → 182.244 TL
5 yıl → 911.220 TL (+ faiz)

Gerçekte güvenlik görevlilerinin en yüksek alacaklarından biri budur.

Canlı Destek

---

35. Fazla Mesai Dava Dilekçesi (Taslak Dilekçe Örneği)

… İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİ’NE

DAVACI : Ad Soyad – T.C. No – Adres
VEKİLİ : Av. Onur SARAL – ESY Hukuk
DAVALI : Şirket Unvanı – Adres
KONU : Fazla mesai, UBGT, hafta tatili ve diğer işçilik alacaklarının tahsili talebidir.

AÇIKLAMALAR

1. Çalışma Süreci
Müvekkil …/…/20…–…/…/20… tarihleri arasında haftalık 45 saati aşan şekilde düzenli olarak fazla mesai yapmıştır.

2. Fazla Mesai Kayıtları
Turnike kayıtları, vardiya çizelgeleri, kamera görüntüleri ve tanık beyanları müvekkilin uzun süre fazla mesai yaptığını ispatlamaktadır.

3. Ücretin Eksik Ödenmesi
İşveren fazla mesai ödemesi yapmamış; UBGT ve hafta tatili ücretleri de eksik bırakılmıştır.

4. Hukuki Sonuç
İş Kanunu m.41, 46 ve 47 gereği fazla mesai, hafta tatili ve UBGT ücretleri %50 ve %100 zamlı ödenmelidir.

SONUÇ ve TALEP

Yukarıdaki nedenlerle:

1. Fazla mesai alacağına,
2. UBGT ve hafta tatili ücretlerine,
3. Kıdem ve ihbar tazminatına (şartları oluştuğu için),
4. En yüksek mevduat faizi uygulanmasına,
5. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalıya yükletilmesine

karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederiz.

Davacı Vekili – Av. Onur SARAL

📞 Fazla Mesai Alacağı ve İşçilik Davaları İçin Uzman Avukat Desteği

Fazla mesai, UBGT veya hafta tatili ücretleriniz ödenmediyse hak kaybı yaşamamak için profesyonel destek almanız önemlidir.

Canlı Destek

Av. Onur Saral – İşçi Avukatı / İş Hukuku Uzmanı
📞 0 (532) 480 37 17
📍 Çağlayan Mah. Taşocağı Cad. No:97 Reson Residence Kat:7 Daire:29 Kağıthane / İstanbul
🌐 https://esyhukuk.com