Fazla Mesai Faiz Başlangıcı

Fazla Mesai Faiz Başlangıcı; Fazla mesai, işçinin haftalık çalışma süresini aşan veya kanunda belirlenen sürelerin dışında çalıştığı saatler için işveren tarafından ek ücret ödemesi gereken durumlardan biridir. Ancak, fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda işçinin bu hakkını talep etmesi ve ödenmeyen miktara faiz uygulanması söz konusu olabilir. Bu yazıda, fazla mesai faiz başlangıcı konusunu detaylı bir şekilde ele alacağız. Özellikle işçi-işveren arasındaki uyuşmazlıklarda, fazla mesai faizinin hangi tarihten itibaren başlatılacağı, uygulanan faiz oranları ve işçinin haklarının korunması üzerinde duracağız.

Fazla Mesai Faiz Başlangıcı

Fazla Mesai Kavramı ve Hukuki Çerçevesi

1. Fazla Mesai Nedir?

Fazla mesai, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiştir. Bu kanuna göre:

• Haftalık 45 saatlik çalışma süresi aşılırsa, bu süre aşımı “fazla mesai” olarak kabul edilir.
• Fazla mesai ücretinin, normal saatlik ücretin en az %50 fazlası olarak ödenmesi gerekir.

Bazı sektörlerde, toplu iş sözleşmeleri veya bireysel iş sözleşmeleriyle fazla mesai oranları daha yüksek belirlenebilir.

2. Fazla Mesai Ücretinin Ödenmesi

İşverenin, işçiye fazla mesai ücretini zamanında ve eksiksiz bir şekilde ödemesi gerekmektedir. Ödenmediği durumlarda, işçi bu hakkını yasal yollarla talep edebilir. Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi durumunda faiz uygulaması gündeme gelir ve bu faiz başlangıç tarihi oldukça önemlidir.

Fazla Mesai Faiz Başlangıcı Nedir?

Fazla mesai faiz başlangıcı, işverenin ödemesi gereken fazla mesai ücretinin ödenmediği tarihten itibaren faiz işletilmeye başlanan süreci ifade eder. İş Kanunu’na ve Yargıtay kararlarına göre, fazla mesai alacaklarında faiz başlangıcı genellikle şu iki durumdan birine göre belirlenir:

1. Alacağın Muacceliyet Tarihi: Fazla mesai ücreti iş sözleşmesinde belirlenen ödeme tarihine kadar ödenmezse, alacak bu tarihte muaccel hale gelir ve faiz işletilmeye başlanır.
2. Dava veya İcra Takibi Tarihi: İşçi, fazla mesai alacaklarını talep etmek için dava açtığında veya icra takibine başvurduğunda faiz bu tarihten itibaren işletilebilir.

Hangi tarihin esas alınacağı, dava konusu olan fazla mesai alacağının niteliğine ve taraflar arasında yapılan anlaşmalara bağlıdır.

Fazla Mesai Faiz Türleri ve Uygulanan Faiz Oranları

1. Yasal Faiz

Yasal faiz, Türk Borçlar Kanunu ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizi Hakkında Kanun çerçevesinde uygulanır. İşçi alacaklarına yasal faiz genellikle şu durumlarda uygulanır:

• İşveren, fazla mesai ücretini ödememişse ve bu durum borcun muaccel hale gelmesinden kaynaklanıyorsa, ödenmeyen fazla mesai ücretine yasal faiz işletilir.

2024 itibarıyla, yasal faiz oranı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenmekte olup her yıl değişiklik gösterebilir.

2. Temerrüt Faizi

Temerrüt faizi, borcun ödenmesinin gecikmesi durumunda uygulanır ve genellikle yasal faizden daha yüksek oranlarda belirlenir. İşçi, işverenin temerrüde düştüğünü ispat ederse, fazla mesai alacaklarına temerrüt faizi işletilebilir.

3. Bankalarca Uygulanan En Yüksek Mevduat Faizi

Yargıtay içtihatlarına göre, işçi alacaklarına bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faizinin uygulanması da mümkündür. Özellikle fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda, yüksek oranlı faizlerle işverenin daha caydırıcı şekilde sorumlu tutulması amaçlanır.

Fazla Mesai Faiz Başlangıcını Belirleyen Etkenler

1. İş Sözleşmesi

Fazla mesai ücretinin ödenmesi konusunda iş sözleşmesinde belirli bir tarih belirtilmişse, bu tarih faiz başlangıcı olarak kabul edilebilir. İş sözleşmesi hükümleri bağlayıcıdır ve dava sürecinde dikkate alınır.

2. Toplu İş Sözleşmeleri

Toplu iş sözleşmelerinde fazla mesai ücretinin ödeneceği tarihler veya faiz uygulanacak durumlar açıkça belirtilmiş olabilir. Eğer işveren bu tarihe uymamışsa, fazla mesai faiz başlangıcı bu tarihe göre belirlenir.

3. İşçinin Haklı Feshi

İşçi, haklı nedenle iş akdini feshederse ve fazla mesai alacaklarını talep ederse, faiz başlangıcı iş akdinin feshedildiği tarihten itibaren başlayabilir.

4. İhtarnameler ve Talep Yazıları

İşçi, fazla mesai alacağını yazılı olarak işverenden talep etmiş ve bu talep karşılanmamışsa, faiz başlangıcı ihtarın işverene ulaştığı tarihten itibaren başlayabilir.

Yargıtay Kararları Işığında Fazla Mesai Faiz Başlangıcı

Türk yargısında fazla mesai faiz başlangıcı ile ilgili birçok emsal karar bulunmaktadır. Yargıtay’ın bu konuda verdiği bazı önemli kararlar şunlardır:

• Emsal Karar 1 (Temerrüt Faizi): Yargıtay’a göre, fazla mesai alacaklarında temerrüt faizi, işverenin ödeme yapmaktan kaçındığı tarihten itibaren başlatılmalıdır. İşçi, fazla mesai ücretini talep ettiği halde işveren ödeme yapmamışsa, temerrüt tarihinden itibaren faiz uygulanır.
• Emsal Karar 2 (Dava Tarihi): Fazla mesai alacaklarının faiz başlangıcı, işçinin dava açtığı tarihten itibaren başlatılabilir. Bu durum, özellikle işverenin ödeme yükümlülüğünü geciktirdiği durumlarda geçerlidir.
• Emsal Karar 3 (Bordro İtirazı): İşçi, bordrolarda fazla mesai ücretlerinin eksik ödendiğini veya hiç ödenmediğini tespit etmişse, faiz başlangıcı bordroların düzenlendiği tarihten itibaren başlatılabilir.

Fazla Mesai Alacaklarında Faiz Hesaplama

Fazla mesai alacaklarının faiz hesaplaması yapılırken şu unsurlar dikkate alınır:

1. Toplam Alacak Miktarı: İşçinin hak ettiği fazla mesai ücreti belirlenir.
2. Faiz Türü: Yasal faiz, temerrüt faizi veya en yüksek mevduat faizi oranı dikkate alınır.
3. Başlangıç Tarihi: Faiz başlangıcı iş sözleşmesinde belirtilen ödeme tarihi, dava tarihi veya temerrüt tarihi olarak alınabilir.
4. Faiz Oranı: Uygulanan faiz oranı, faiz başlangıç tarihindeki güncel oran üzerinden hesaplanır.

Faiz Başlangıcı ve İşçinin Haklarının Korunması

Fazla mesai faiz başlangıcı, işçinin haklarının korunması açısından kritik bir öneme sahiptir. İşçiler, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi durumunda şu adımları izleyebilir:

1. İhtarda Bulunma: İşçi, fazla mesai alacaklarını talep etmek için işverene ihtarname gönderebilir. İhtarname, faiz başlangıcı açısından önemlidir.
2. Arabuluculuk Süreci: İşçi ve işveren arasında arabuluculuk süreci başlatılabilir. Bu süreçte alacakların ödenmemesi durumunda faiz başlangıcı daha net bir şekilde belirlenebilir.
3. Dava Açma: İşçi, fazla mesai alacaklarını talep etmek için iş mahkemesinde dava açabilir.

Fazla mesai faiz başlangıcı, işçi alacakları konusunda en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biridir. İş Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve Yargıtay kararları bu konuda rehber niteliği taşımaktadır. İşçi, fazla mesai alacaklarını zamanında talep ederek, faiz başlangıcı ile ilgili yasal süreci titizlikle takip etmelidir. İşverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, faiz uygulamaları işçinin mağduriyetini gidermeye yönelik etkili bir araçtır.

Hak kaybı yaşamamak adına, fazla mesai ücretlerinin ödenip ödenmediği dikkatle kontrol edilmeli, gerektiğinde profesyonel hukuki destek alınmalıdır. Bu sayede işçi, fazla mesai alacaklarının faiz başlangıcından itibaren hak ettiği tüm ödemeleri talep edebilir.

Fazla mesai alacaklarının tahsilinde faiz başlangıcı, işçi-işveren ilişkilerinde önemli bir hukuki mesele olarak karşımıza çıkar. Bu süreçte, avukatın rolü hem işçinin haklarının korunması hem de usul kurallarına uygun bir dava sürecinin yürütülmesi açısından hayati öneme sahiptir. İşçi alacaklarının yasal faiz veya temerrüt faizi ile birlikte talep edilmesi, hukuki bilgi ve deneyim gerektirir. Aşağıda, faiz başlangıcında avukatın rolüne dair detaylar açıklanmaktadır.

Diğer yazılarımızdan olan tazminat alma süresi için

UYARI: İşbu yazı içerisinde yer alan değerlendirmeler ve bilgiler hukuki tavsiye niteliği teşkil etmemekte olup yasal mevzuatta ve içtihatlarda yapılacak değişiklikler kapsamında güncel olmayabilir. Bu içerikten dolayı herhangi bir şekilde Erbay & Saral & Yelkenkaya Avukatlık Ofisi’ne sorumluluk yükletilmesi mümkün değildir. Bu yazı kapsamındaki soru ve sorunlarınız bakımından hukuki danışmanlık almanız tavsiye edilmektedir.