Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları ; İş hayatında işçilerin hakları, çalışma süresi boyunca işverenle olan ilişkilerinde önemli bir rol oynar. Türkiye’de işçilerin tazminat hakları, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar çerçevesinde düzenlenmiştir. Genel olarak, işçilerin tazminat hakları, işten işveren tarafından çıkarılmaları durumunda doğar. Ancak bazı özel durumlarda, işçi kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları yerine getirildiğinde de tazminat talep edebilir. Bu yazıda, kendi isteğiyle işten ayrılan bir işçinin hangi durumlarda tazminat hakkına sahip olabileceğini, kıdem tazminatı ve diğer haklarını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları

1. Kendi İsteğiyle İşten Ayrılma ve Tazminat

Kendi isteğiyle işten ayrılma, bir işçinin işverenden bağımsız olarak, iş akdini sonlandırması anlamına gelir. Normal şartlarda, işçi kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı hakkı doğmaz. Ancak, bazı özel durumlar ve kanuni gerekçeler, işçiye bu hakkı kazandırır. Kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları arasında en bilinenleri şunlardır:

– Emeklilik yaşı veya prim gün sayısının dolması

– Evlenme nedeniyle işten ayrılma (kadın işçiler için)

– Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılma

– Sağlık sorunları nedeniyle iş akdinin feshedilmesi

– Haklı nedenle iş akdinin feshi (işverenin hukuka aykırı davranışları)

2. Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, bir işçinin belirli bir süre aynı işyerinde çalıştıktan sonra iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi durumunda işverenden talep edebileceği tazminattır. Kıdem tazminatı, işçiye işyerine sağladığı uzun süreli katkının bir karşılığı olarak ödenir. Genel olarak, işveren tarafından işten çıkarılan işçiler kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak işçi, kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları kapsamında yukarıda sayılan şartlar yerine geliyorsa, yine de kıdem tazminatı alabilir.

3. Emeklilik Nedeniyle İşten Ayrılma

İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılıp kıdem tazminatı alabileceği durumlardan biri, emeklilik yaşı veya prim gün sayısının dolmasıdır. Bir işçi, gerekli prim gün sayısını veya yaş şartını yerine getirdiğinde, kendi isteğiyle işten ayrılabilir ve kıdem tazminatına hak kazanır. Bu durumda işçinin yapması gereken, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) alacağı “emeklilik” belgesi ile işverene başvurmak ve kıdem tazminatını talep etmektir.

Prim gün sayısı ve yaş şartı

İşçinin emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını veya yaşı doldurması gerekmektedir.

SGK belgesi

İşçi, SGK’dan alacağı emeklilik belgesi ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı talep edebilir.

4. Evlenme Nedeniyle İşten Ayrılma (Kadın İşçiler İçin)

Kadın işçilerin evlilik nedeniyle işten ayrılmaları durumunda da kıdem tazminatı alma hakları bulunmaktadır. Bu durum, yalnızca kadın işçiler için geçerlidir ve evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde işten ayrılma şartına bağlıdır. Evlilik nedeniyle işten ayrılacak olan kadın işçi, işverene evlilik belgesi sunarak kıdem tazminatını talep edebilir.

1 yıl içinde işten ayrılma

Kadın işçi, evlendikten sonraki 1 yıl içinde işten ayrılmalıdır.

Kıdem tazminatı: Bu durumda kadın işçi, kıdem tazminatına hak kazanır ve işten kendi isteğiyle ayrılmasına rağmen tazminat alabilir.

5. Askerlik Hizmeti Nedeniyle İşten Ayrılma

Erkek işçiler için geçerli olan bir diğer kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları arasında askerlik hizmeti yer alır. Askerlik çağına gelen bir işçi, zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatı talep edebilir. Bu durumda işçinin, askere gideceği tarihten önce işverene bildirimde bulunması ve askerlik nedeniyle işten ayrıldığını beyan etmesi gerekir.

Askerlik belgesi

İşçinin askerlik hizmetine başlayacağına dair belgeyi işverene sunması gerekir.

Kıdem tazminatı

Askerlik nedeniyle iş akdini sonlandıran işçi, kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.

6. Sağlık Sorunları Nedeniyle İşten Ayrılma

İşçinin sağlığı, iş koşulları nedeniyle tehlikeye girmişse, işçi kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları kapsamında kıdem tazminatına hak kazanabilir. Eğer işçi, işyerinde çalışma koşulları nedeniyle sağlığını kaybedecek duruma gelirse veya işyerindeki çalışma koşulları işçinin sağlığına ciddi zararlar veriyorsa, işçi iş akdini feshedip kıdem tazminatını talep edebilir.

Bu durumda işçinin sağlık raporu alması ve bu raporu işverene sunması gerekmektedir. İşçinin sağlığına zarar veren iş koşulları arasında; aşırı gürültü, ağır çalışma şartları, kimyasal maddelere maruz kalma gibi durumlar yer alabilir.

Sağlık raporu

İşçinin sağlığının iş nedeniyle tehlikeye girdiğini belgeleyen raporu alması gerekir.

Kıdem tazminatı

İşçi, sağlık nedenleriyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.

7. Haklı Nedenlerle İş Akdinin Feshi

İş Kanunu’na göre, işçi, işverenin iş akdine aykırı davranışları veya işyerindeki olumsuz çalışma koşulları nedeniyle iş akdini haklı nedenlerle feshedebilir. Bu durumda işçi, kendi isteğiyle işten ayrılmış sayılmasına rağmen kıdem tazminatına hak kazanır. İşçiye haklı fesih imkanı veren bazı durumlar şunlardır:

Ücretlerin ödenmemesi

İşveren, işçinin ücretini düzenli olarak ödemiyorsa, işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilir.

İş yerinde mobbing

İşçi, işyerinde mobbinge (psikolojik tacize) maruz kalıyorsa, iş akdini feshedebilir.

Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar

İşverenin işçiye karşı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları (hakaret, tehdit, cinsel taciz gibi) varsa, işçi haklı nedenle işten ayrılabilir.

Bu durumlarda, işçi iş akdini feshedip kıdem tazminatını talep edebilir.

8. İşçinin Haklarını Araması

İşçiler, kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartlarını yerine getirdiklerinde kıdem tazminatına hak kazanırlar. Ancak bazı durumlarda işveren, tazminat ödemek istemeyebilir veya işçinin taleplerini yerine getirmekte isteksiz davranabilir. Bu durumda işçi, iş mahkemesine başvurarak haklarını arayabilir. İşçinin tazminat talebi reddedildiğinde, arabuluculuk yoluna başvurması ve gerekirse dava açması mümkündür. İletişim için

Sonuç

Kendi isteğiyle işten ayrılan tazminat alma şartları, işçinin belirli durumlarda iş akdini feshetmesiyle kıdem tazminatına hak kazanmasını sağlar. Emeklilik, evlilik, askerlik, sağlık sorunları veya haklı fesih gibi durumlar, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılmasına rağmen tazminat talep etmesine olanak tanır. İşçiler, bu şartları yerine getirerek kıdem tazminatlarını talep edebilir ve işverenden haklarını alabilirler. Yasal haklar konusunda bilgi sahibi olmak, işçinin mağduriyet yaşamaması açısından büyük önem taşır. Daha fazla bilgi için diğer makalemizi okumanızı tavsiye ederiz.

UYARI: İşbu yazı içerisinde yer alan değerlendirmeler ve bilgiler hukuki tavsiye niteliği teşkil etmemekte olup yasal mevzuatta ve içtihatlarda yapılacak değişiklikler kapsamında güncel olmayabilir. Bu içerikten dolayı herhangi bir şekilde Erbay & Saral & Yelkenkaya Avukatlık Ofisi’ne sorumluluk yükletilmesi mümkün değildir. Bu yazı kapsamındaki soru ve sorunlarınız bakımından hukuki danışmanlık almanız tavsiye edilmektedir.