İçindekiler
6 Ay Çalışan İşçinin Hakları 2024; Bir işyerinde çalışmaya başlamakla birlikte, işçiler belirli haklara sahip olur ve bu haklar çalışma süresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Türkiye’de işçi hakları, 4857 sayılı İş Kanunu ile güvence altına alınmıştır. Ancak işçilerin kıdemi, bu hakların kapsamını etkileyen önemli bir faktördür. Bu bağlamda, 6 ay çalışan işçinin hakları, kısa süreli çalışma dönemi boyunca işçinin ne gibi haklara sahip olacağı ve hangi tazminat ya da sosyal haklardan yararlanabileceği sorusunu gündeme getirir. Bu yazıda, 6 ay süreyle çalışan bir işçinin sahip olduğu haklar ve işten ayrılması durumunda neleri talep edebileceği ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
6 Ay Çalışan İşçinin Hakları 2024
1. İş Sözleşmesinin Türü
Bir işçinin sahip olduğu haklar, iş sözleşmesinin türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. 6 ay çalışan işçinin hakları, iş sözleşmesinin süreli ya da süresiz olmasına göre farklılaşır. Süresiz iş sözleşmesi, genellikle işin ne zaman sona ereceği belli olmayan, belirsiz süreli bir çalışma ilişkisini ifade ederken, belirli süreli iş sözleşmeleri, belirli bir zaman dilimi için yapılan işlerde geçerlidir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi
İşçinin çalışacağı süre baştan bellidir. Bu tür sözleşmeler, genellikle proje bazlı işlerde veya sezonluk işlerde yapılır. 6 ay süreyle çalışmış bir işçi, bu tür bir sözleşmeye tabi olabilir.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
İşveren ve işçi arasında süresiz bir çalışma ilişkisi kurulmuştur. 6 ay boyunca çalışan bir işçi, iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe belirsiz süreli çalışıyor olabilir.
2. Deneme Süresi ve İş Akdinin Feshi
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işveren ve işçi arasındaki sözleşmede bir deneme süresi belirlenmiş olabilir. Deneme süresi, işverenin işçinin yetkinliklerini, işçinin ise iş ortamını ve koşullarını değerlendirdiği bir dönemdir. Bu süre genellikle 2 ay olarak belirlenir, ancak toplu iş sözleşmeleri ile bu süre 4 aya kadar çıkarılabilir.
Deneme süresi içinde işçi ya da işveren herhangi bir tazminat ödemeksizin iş akdini feshedebilir. Ancak, 6 ay çalışan bir işçi için deneme süresi genellikle tamamlanmış olur. Bu durumda işten ayrılma ya da çıkarılma halinde farklı haklar gündeme gelir:
Fesih bildirimi
6 ay çalışan bir işçinin iş akdi feshedilmek istenirse, işverenin işçiye en az 2 hafta önceden bildirim yapması gerekmektedir. Bu süreye uymayan işveren, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İhbar tazminatı
İşveren, işçiyi aniden işten çıkarırsa ve gerekli bildirim süresine uymazsa, işçi ihbar tazminatına hak kazanır.
3. Kıdem Tazminatı Hakkı
6 ay çalışan işçinin hakları arasında kıdem tazminatı konusu özellikle merak edilen bir durumdur. Türkiye’de kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Bu nedenle, 6 ay çalışan bir işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır:
İşverenin haklı fesih yapması
İşverenin haklı fesih yapması durumunda kıdem tazminatı hakkı doğmaz. Ancak işçi, iş akdini haklı sebeplerle feshederse (örneğin sağlık sorunları, işverenin kanuna aykırı davranışları) kıdem tazminatı talep edebilir.
Belirli süreli sözleşme sona ermesi
Belirli süreli sözleşme sona erdiğinde kıdem tazminatı hakkı doğmaz, ancak işverenin belirli süreli sözleşme yerine sürekli bir iş ilişkisi yürüttüğü durumlar varsa, bu işçinin haklarına yönelik dava açma hakkı olabilir.
4. Yıllık İzin Hakkı
Bir işçi, işyerinde 1 yılı doldurmadığı takdirde yıllık ücretli izne hak kazanamaz. Bu nedenle 6 ay çalışan işçinin hakları arasında yıllık izin hakkı bulunmamaktadır. Ancak işçi, işyerinde 1 yılını doldurduğunda yıllık izin hakkı doğar. İş Kanunu’na göre:
– 1 ila 5 yıl (dahil) arasında çalışan işçiler, en az 14 gün yıllık ücretli izin hakkına sahiptir.
– İşçi, yıllık iznini talep edebilmek için işverenin onayını almak zorundadır.
Ancak yıllık ücretli izin hakkı doğmasa bile işçi, çalışma süresi boyunca mazeret izni ya da yıllık izin avansı talep edebilir. Bu durumda, işverenle anlaşma sağlanması gerekmektedir.
5. Ücretli ve Ücretsiz İzin Hakları
6 ay boyunca çalışan bir işçi, işyeri koşullarına bağlı olarak ücretli ve ücretsiz izin haklarından yararlanabilir. Ücretli izinler, işçinin maaşından kesinti yapılmadan kullanılabilen izinlerdir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçinin çeşitli durumlarda ücretli izin hakkı bulunur:
Doğum izni: Kadın işçilere doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta ücretli doğum izni verilir.
Evlilik ve ölüm izni: İşçilerin evlenmeleri veya birinci derece yakınlarını kaybetmeleri durumunda en az 3 gün ücretli izin hakkı vardır.
Sağlık raporu: İşçinin sağlık durumu nedeniyle doktor raporu alması durumunda, raporlu olduğu sürede ücretli izin hakkı doğar.
Bunların yanında işçinin talebi ve işverenin onayı ile ücretsiz izin kullanılması da mümkündür. Ancak ücretsiz izin döneminde işçiye maaş ödenmez.
6. Fazla Mesai Ücreti
6 ay çalışan işçinin hakları arasında fazla mesai ücretleri de yer almaktadır. Türkiye’deki iş kanunlarına göre, bir işçinin haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu sürenin üzerine çıkan her saat fazla mesai olarak kabul edilir ve işçiye normal saat ücretinin %50 fazlası olarak ödenir.
Fazla mesai: İşveren, işçiden fazla mesai talep edebilmek için işçinin onayını almak zorundadır.
Fazla mesai ücreti: İşçiye, fazla çalıştığı her saat için normal ücretinin %50 fazlası ödenir.
6 ay çalışan bir işçi, işyerinde fazla mesai yapmışsa, bu mesailerin ücreti işçiye ödenmelidir. Eğer işveren, fazla mesai ücretlerini ödemezse işçi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayette bulunabilir ve dava yoluna gidebilir. İletişim için
7. İş Güvencesi ve İşten Çıkarılma
6 ay çalışan işçinin hakları içinde iş güvencesi konusu da önemlidir. İş güvencesi hükümleri, 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer almakta ve işçinin haksız yere işten çıkarılmasını engellemektedir. Ancak iş güvencesi hükümleri genellikle 6 aydan fazla çalışan işçiler için geçerlidir. İşyerinde 6 aydan az çalışan işçiler, işten çıkarılma durumunda tazminat veya işe iade hakkı talep edemezler.
İş güvencesi: İş güvencesi, işyerinde en az 6 ay çalışan ve işyerinde en az 30 işçinin bulunduğu durumlarda geçerlidir. 6 aydan az çalışan işçiler, işe iade davası açamazlar.
İhbar tazminatı: İşverenin işçiyi işten çıkarırken ihbar süresine uyması gerekir. Bu süreye uyulmaması durumunda işçi ihbar tazminatı talep edebilir.
8. Sendikal Haklar
6 ay çalışan bir işçi, işyerinde sendikal haklardan yararlanabilir. İşçi, bir sendikaya üye olabilir ve sendika faaliyetlerine katılabilir. Sendikal faaliyetlere katılma hakkı, işçilerin anayasal güvencesi altındadır ve işveren, bu nedenle işçiye baskı yapamaz veya işten çıkaramaz.
Sonuç
6 ay çalışan işçinin hakları, çalışma süresine bağlı olarak bazı sınırlamalar içerse de, iş kanunları çerçevesinde birçok hakka sahiptir. İhbar tazminatı, fazla mesai ücreti, ücretli izinler ve sendikal haklar gibi temel haklar, bu süre zarfında çalışan işçiler için geçerlidir. Ancak kıdem tazminatı ve yıllık izin gibi haklar için işçinin en az 1 yıl süreyle çalışması gerekmektedir. İşçilerin, haklarını bilmesi ve gerektiğinde yasal yollara başvurarak bu haklarını talep etmeleri, işyerinde olası mağduriyetlerin önüne geçecektir.
UYARI: İşbu yazı içerisinde yer alan değerlendirmeler ve bilgiler hukuki tavsiye niteliği teşkil etmemekte olup yasal mevzuatta ve içtihatlarda yapılacak değişiklikler kapsamında güncel olmayabilir. Bu içerikten dolayı herhangi bir şekilde Erbay & Saral & Yelkenkaya Avukatlık Ofisi’ne sorumluluk yükletilmesi mümkün değildir. Bu yazı kapsamındaki soru ve sorunlarınız bakımından hukuki danışmanlık almanız tavsiye edilmektedir.
